Türkiye, gelecek 25 yıl içinde 42 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaşacak olan gemi söküm pazarının yüzde 20'sine talip. Denizcilik Müsteşarlığı'nın verilerine göre gelecek dönemde yaklaşık 550 milyon DWT'lik yani yaklaşık 100 milyon tonluk gemi sökümü yapılacak. Türkiye bu pazardan en az 8.4 milyar dolarlık pay almak istiyor. Ancak bu hedefe ulaşılmak için özellikle vergi ile ilgili bazı sorunların aşılması gerektiği belirtildi.
Gemi Geri Dönüşüm Sanayicileri Derneği (GEMİSANDER) İkinci Başkanı Mustafa Erdil, 2008 yılında dünyada 800 adet tankerin hurdaya çıkacağına dikkat çekerek hurdaya çıkacak gemi ağırlığının 2010 yılına kadar 5 milyon ton civarına ulaşacağını ifade etti.
ÇİN VE HİNDİSTAN'LA REKABET ZORLAŞTI
Erdil, özellikle vergi konusunda bazı sıkıntılarının olduğunu belirterek "Hurda olarak ithal ettiğimiz bazı gemilerden çıkan parçalan tamir edip yine ihraç ediyoruz. Ancak Maliye, bu durumda Katma Değer Vergisi (KDV) ödememizi isterken, Gümrük Müsteşarlığı ise Gümrük Vergisi ödenmesini talep ediyor. Bu durum lehimize düzeltilmeli" dedi. Her iki vergiyi de aynı anda ödemelerinin mümkün olmadığını ifade eden Erdil, konunun ilgili kurumlarla görüşüldüğünü ve çözüm beklediklerini ifade etti.
Mustafa Erdil, Çin ve Hindistan'daki gemi sökümcülerin çok yüksek fiyatlara gemi alması sonucunda, Türkiye'de sökülen toplam gemi tonajında düşüş olduğunu belirtti.
Çin ve Hindistan'da işçilik ücretlerinin düşük olması nedeniyle bu ülkelerle rekabet zorlaşmaya ve gemi bulmakta sıkıntı yaşanmaya başladı. Türkiye'nin gemi geri dönüşüm merkezi İzmir-Aliağa bölgesinin yolunun bozuk olması ve yaklaşık 2 senedir yapılmaması, bu bölgedeki gemi söküm sanayicilerinin kiralarının yüzde 400 oranında artmış olması da bu sanayicilerin diğer sorunları arasında bulunuyor.
Türkiye'de gemi söküm sanayii, bölgede bulunan demir çelik fabrikalarına hammadde üretmek üzere İzmir-Aliağa ilçesinde kuruldu. Arsa Ofisi'nin lağvedilerek Toplu Konut İdaresi'ne (TOKİ) geçmesi ile buradan kiralanan 25 adet parsel üzerinde, yıllık 900 bin ton hurda gemi sökme kapasitesine sahip 20 civarında işletme kuruldu. Doğal kaynakların etkin ve verimli kullanımı amacıyla hurda gemiler sökülerek işlemlere tabi tutuluyor ve çeşitli ürünler elde ediliyor.
Demir cevherinin ithal edilerek eritilmesi ve haddelenmesi ile karşılaştırıldığında gemi geri dönüşümü, enerji ve maliyetlerden daha büyük tasarruf sağlıyor ve daha az çevre kirliliği yaratıyor. Bu nedenle gemi geri dönüşüm endüstrisi birçok ülke ve bölge tarafından büyük ilgi ve destek görüyor. Türkiye; Orta ve Doğu Avrupa ve Ortadoğu ülkeleri içinde fiilen gemi söken ülkelerin bulunmaması nedeniyle Avrupa'nın ve Ortadoğu'nun gemi sökülebilen tek ülkesi konumunda bulunuyor.
Kaynak: Referans Gazetesi / Begüm Gürsoy