EGE’de 2001'de 246 bin üreticinin 92 bin ton üretim yaptığı sektörde 2007'de üretici sayısı 76 bine, üretim miktarı ise 50 bin tona kadar geriledi
EGE’de 2001'de 246 bin üreticinin 92 bin ton üretim yaptığı sektörde 2007'de üretici sayısı 76 bine, üretim miktarı ise 50 bin tona kadar geriledi.
Kokusu, içimi kolaylaştırıcı etkisiyle sigara harmanlarının vazgeçilmez ürünü olarak gösterilen Ege tütünündeki üretim düşüşü iyice hızlandı. Tütünde 25 Ocak'ta başlayacak yeni sezon öncesinde rekolte beklentisi 50 bin tonda kalırken bu miktar 1962 yılından bu yana en düşük rekolte olacak.
Düşen rekolte, üreticinin tütün tarımından uzaklaşması karşısında ekimin sürdürülebilmesi için tüccar, ihracatçı ve üreticinin teşvik edilmesini gündeme getirdi. İhracatçılar ithal tütün ve sigaralardan kesintilerle oluşan tütün fonunun üreticiye teşvik amacıyla kullandırılmasını talep etti.
Tütün Eksperleri Derneği ise, bölgedeki tütün üreticisinin yaş ortalamasının 48'e dayandığını belirterek, "Tütün ekimi özendirilmediği takdirde, tütün tarımı ile uğraşan üretici kalmayacak" uyarısında bulundu.
SANCILI SEZON
Ege'nin geleneksel tarım ürünleri arasında yer alan tütünde sezon sancılı başlıyor. 2001'de 246 bin üreticinin 92 bin ton üretim gerçekleştirdiği sektörde 2007'de üretici sayısı 76 bine, üretim miktarı ise 50 bin tona kadar geriledi. Düşüşte küresel ısınma kadar fiyat beklentisi gerçekleşmeyen üreticinin tütün ekiminden uzaklaşması da etkili oldu. Üretim miktarındaki düşüş ihracatçıyı da olumsuz etkiledi. 2006'da 685 milyon dolarlık ihracat yapan sektör, fiyatın kilogramda 10 dolara çıkmasına rağmen 2007'yi 642 milyon dolarlık ihracatla kapadı.
SIKINTI ÜRETİMDE
Tütün ihracatında yaşanan gerileme Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin(TİM) geçtiğimiz günlerde İstanbul'da gerçekleştirilen Başkanlar Kurulu Toplantısı'nda da ele alınırken Ege Tütün ve Tütün Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Mahmut Özgener, tütündeki asıl sıkıntının üretim eksikliği olduğuna dikkat çekti.
Son 2 sezondur üretimin gerilediğini kaydeden Özgener, "Bu sezon ürün geçen sezona göre yüzde 35-40 daha az. Geçmişte arz fazlasından bahsederken, şimdi üretimde sıkıntı yaşanıyor" diye konuştu. Ege'de tütün üretiminin artırılması için çalışma başlatılması gerektiğini ifade eden Özgener, "Sözleşmeli üretim modelinde üreticiye enflasyon üzerinde fiyat veriyoruz. Ancak tütünden kaçış devam ediyor" dedi. Özgener, bu kaçışı önlemek ve tütün ekimini özendirmek için ithal tütün ve sigaralardan kesilen paralarla oluşturulan Tütün Fonu'nun üreticinin teşviki için kullanılması gerektiğine dikkat çekti.
KUR SORUNU
Dolar kurunun 2001'in gerisine düştüğünü ifade eden Özgener, "Tütün işletmelerinin gelirleri dolar ama tüm giderleri YTL. YTL'nin dolar karşısında yüzde 50 değerli olması büyük sorun yaratıyor. Son elektrik ve doğalgaz zamları ise üretim maliyetleri açısından ciddi sıkıntı yarattı. Düşük dolar kuru ve aşırı değerli YTL nedeniyle fiyatımız dolar bazında astronomik seviyelere ulaştı. Bu fiyat seviyesi devam ettiği takdirde Ege tütününe talep de azalacak" diye konuştu.
ÜRÜN PARA ETMİYOR
Tütün Eksperleri Derneği Başkanı Oktay Çelik de ekim bilgisi babadan oğula aktarılan tütün üretiminde üreticinin yaş ortalamasının 48'e dayandığını belirterek, "Tütün 14 aylık bir emeğin ürünüdür. Üretim bilgisi kuşaktan kuşağa aktarılır. Ancak 2002'de uygulamaya konan sözleşmeli tarım modeli sonrası Tekel'in devreden çıkarılması, üreticiye 200 kilogram kota getirilmesi, ürünün para etmemesi gibi etkenlerle üretici tütün ekiminden uzaklaştı. 150 bin ton üretimin 110 bin tonunu ihraç eden Ege'de ihraç edilecek tütün bulunamaz hale gelindi" diye konuştu.
MUTLAKA TEŞVİK EDİLMELİ
Tütün Eksperleri Derneği Başkanı Oktay Çelik, Türkiye'de iyi kalite tütün yetiştiren bir üreticinin ton başına 5-7 bin YTL kazanırken Yunanistan'daki bir üreticinin kilogram başına 2.12- 4.15 euro prim desteği aldığı ve ton başına 14- 16 bin YTL gelir elde ettiği bilgisini verdi. Çelik, "Tütünde sürdürülebilir üretim için üreticinin primle desteklenmesi ve üretici birliklerinin devreye alması lazım. Yılda 220 milyon doların biriktiği tütün fonu, üretici primi için tek başına yeterli değil. Bunun yanı yüzde 58 olan sigaradaki ÖTV, yüzde 60- 62'ye çıkarılarak, aradaki 2- 4 puanlık fark, üreticiye prim olarak yansıtılabilir" diye konuştu.
Kaynak: Nihat Delibaşı (Yeniasır)