Aliağa Kaymakamı Emir Osman Bulgurlu öncülüğünde başlatılan hasır bilezik ve takı örücülük kurslarında bin bayan meslek sahibi oldu... Aliağa’ya Kaymakam Emir Osman Bulgurlu’nun projesi ile yerleşen hasır bilezik ve takı örücülüğü, ilçe sınırlarını aşarak çevre il ve ilçelere de yayılıyor. Bugüne kadar Aliağa Halk Eğitim Merkezi’nde verilen hasır takı örücülüğü kursundan mezun olan 2 bin ev hanımı kursiyerden bini usta örücü olarak, 50’si ise usta öğretici olarak meslek sahibi oldu. Çevre illere usta öğretici ihracı da başladı.
Aliağa’nın tüm köyleri ile Foça ve Bergama çevresi hanımlarına üç yıldan beri ulaşan hasır bilezik ve takı örücülüğü sanatı, bir meslek olarak çevre il ve ilçelerine de hızla yayılıyor. İzmir, diğer illeri ile Aydın’ın merkez ilçesi ve Bursa’nın Gemlik ilçesine de usta öğretici ihraç edildi, yeni il ve ilçeler de sırada bekliyor. Hasır bilezik ve takı örücülüğünün ilçeye Aliağa Kaymakamı Emir Osman Bulgurlu tarafından, Rize’nin Çayeli ilçesinden ihraç edildiğini ifade eden S.S Aliağa Toplumsal Üretim Mesleki Eğitim ve Küçük Sanat Kooperatifi Yönetim Kurulu Üyesi Nuran Toydemir, kendisi gibi birçok Aliağalı ev hanımının ilk olarak 2004 yılında Halk Eğitim Merkezleri’nde açılan kursa başladığını ve bu sayede ekonomiye katkısı sınırlı bireyler olmaktan çıkıp, sosyal ve ekonomik hayata daha çok katkı koyan bireyler haline geldiğini kaydetti.
2005 yılının Kasım ayında, S.S Aliağa Toplumsal Üretim Mesleki Eğitim ve Küçük Sanat Kooperatifi’nin (ALTÜM KOOP) kurulduğunu ve burada Yönetim Kurulu Üyeliği görevini üstlendiğini de kaydeden Nuran Toydemir, “Hasır bilezik ve takı eğitimi, yörede yıllardır evinde oturan ekonomiye ve sosyal hayata faydası sınırlı kalan binlerce ev hanımının hayatını değiştirdi. Bunun bir parçası olmaktan gurur duyuyorum” dedi.
Hasır bilezik ve takı örücülüğünün kökeninin Osmanlı dönemine kadar uzanan bir el sanatı olduğunu ve Aliağa’da bu proje ile tekrar yaşama geçirilmesi için Aliağa Kaymakamlığı, Aliağa Ticaret Odası ve Aliağa Belediyesi’nin aktif katkı koyduğunu dile getiren Toydemir, bunun ev hanımlarına; sosyal bir yön kazandırmanın yanında, önemli bir gelir kaynağı sağlanması açısından da çok önemli bir proje olduğunun altını çizerek, “İşinde uzman, usta bir örücünün ayda evlerine ortalama 300 YTL ek gelir sağlayabilir. Bir usta örücü ise günde 8 saat çalışarak, 3 günde 1 bilezik örgüsü teslim edebilir. Hızına ve örgüdeki ustalığına göre, ürünlerin fiyatı yükselerek, daha yüksek bir gelir elde edebilirler. Bir kursiyer ustalık belgesini, yaklaşık 2 yıl ve 800 saat süren kurs sonrasında almaya hak kazanıyorlar, öğretici olmak içinse ek kurs almaları gerekiyor. Usta örücü olmak için 2 yıl el emeği ve göz nuru dökmek gerekiyor” diye konuştu.
Aliağa’nın bu kurslar ile Türkiye’nin en önemli el sanatları üretim merkezlerinden biri haline geldiğini görmekten dolayı mutluluk duyduğunu dile getiren Toydemir, “Aliağa Halk Eğitim Merkezi’nde 2004’te başlatılan bu kurslarda, bugüne kadar 2 bin ev hanımı ve genç kız bu el sanatını öğrendi. Üretmek ile yetinmeyerek, Halk Eğitim Merkezi’nde üretilen hasır bilezik ve takı ürünlerimizi, Türkiye’nin her yerine pazarlamak ve ihracat olanaklarını geliştirmek amacıyla, 2005 yılı Kasım’da, S.S Aliağa Toplumsal Üretim Mesleki Eğitim ve Küçük Sanat Kooperatifi (ALTÜM KOOP) kuruldu. ALTÜM KOOP sayesinde, yurt çapında ürünlerimiz tüketici ile buluşuyor. Yurtdışına numunesini gönderdiğimiz ürünlerimizin ihracatını da hedefliyoruz.
Aliağa Kaymakamlığı, Aliağa Belediyesi, Aliağa Ticaret Odası öncülüğünde kurulan bu kooperatif ayrıca, altın ve gümüş tel tedariki ile örülmüş ham ürünlerin takı haline getirilmesi için atölye desteği veriyor. Bugün İzmir’de işleme atölyesi tek Aliağa’da bulunuyor. Bu ürünler burada işleniyor, takı haline getiriliyor. Kendileri isterlerse, ALTÜM olarak biz pazarlamayı gerçekleştiriyoruz. Bugün ise atölyemiz, yaklaşık 50 kiloluk altın ve gümüş örgüyü işleyerek takı haline getirdi” dedi.
Ürünlerin satışı dışında usta öğretici ihracına da başladıklarını anlatan Toydemir, “Bugün itibarıyla, İzmir’in Karşıyaka, Yamanlar, Çiğli, Bornova, Balçova Seferihisar ve Tire ilçeleri ile Aydın merkez ve Bursa Gemlik’ten gelen talep üzerine, buralara da usta öğretici gönderilerek, hasır takı ve bilezik kursları açıldı. Talepler devam ettikçe, bu sanatın yaşatılması ve ev hanımlarının ekonomiye katkısı artacak” şeklinde konuştu. Yurtiçi ve yurtdışında tanıtım için fuarlarda ürün gönderimi ya da aktif katılım gerçekleştirdiklerini dile getiren Toydemir, bugüne kadar İzmir Enternasyonal Fuarı, Gelin Damat Fuarı, Takı Fuarı ve Turizm Fuarı’nda ilgiyle karşılanmaktan gurur duyduğunu belirtti.
HASIR BİLEZİK NEDİR?..
Hasır bilezik, 31-32 mikron inceliğindeki altın ya da gümüş tellerin ilmek ilmek örülmesiyle yapılmaktadır. Oldukça zahmetli olan ve büyük bir ustalık gerektiren bu el sanatı ile gerek altın ve gerekse gümüşten hasır bilezik, kemer, kolye, set, yüzük, rozet ve bileklikler de yapılmakta. Tamamen el emeği, göz nuru olan bu sanatı, Aliağa’da ALTÜM KOOP’tan temin eden genç kızlar ve kadınlar yaşatıyor. Kumaş gibi örülen ve istenilen uzunluklarda kesilerek, çeşitli objelerin yapılabildiği bu sanatta, düzgünlük en önemli detaydır. Bu nedenle, çok örülerek elin alıştırılması gerekmektedir. Acemiliğin gümüş telde atıldığı, ustalığın altın telde hayat bulduğu bu sanatı, tasarımcılar geçmişin ışığında geleceğe aktarmaktadırlar. Anadolu’nun birçok yerinde erkek egemen bir iş olarak karşımıza çıkan kuyumculuğun, Trabzon yöresinde, kadınların hakimiyetinde olduğu görülmektedir. Rize Çayeli ve Trabzon’dan İzmir Aliağa’ya yerleştirilen hasır bilezik örücülüğünde, kadınların ördükleri bilezik, gerdanlık ve kemerlere örgü aşaması bitene dek erkek eli değmez. Bu örücülük tekniğinin son aşamasında takının sadece kilit ve kaynak işlerini erkekler yapmakta...
Esra Ar / Ticaret Gazetesi