İşte Prof. Dr. Güngör Uras’ın Ülkemizi ve bölgemizi yakından ilgilendiren yazısı;
Paniğe gerek yok. İran gazı gene kesmeye kalksa da, geçen yıla göre bu yıl daha tedbirliyiz. Botaş, bu yıl Egegaz'ın Aliağa'daki sıvı gaz terminalini kullanmaya başladı. Bu terminalden tam kapasite yararlanılırsa, sisteme günde 16 milyon metreküp gaz basılır.
Egegaz'ın Aliağa'da 400 milyon dolar yatırımla gerçekleştirdiği terminal, yılda 10 milyar metreküp (tükettiğimiz gazın 1/3'ü büyüklüğünde gaz) ulusal boru hattına basabilecek altyapıya sahip.
Kullanacağımız 32 milyar metreküp gazın yaklaşık 22 milyar metreküpünü Rusya'dan, 5 milyar metreküpünü İran'dan borularla getiriyoruz. Yaklaşık 5.2 milyar metreküpü de Türkiye'ye gemilerle sıvı olarak getiriliyor.
Sıvı doğalgazın kısaltılmış ismi LNG (Liquid Natural Gas). Bildiğimiz doğalgaz -163 santigrat derecede soğutulunca 600 defa küçülüyor ve sıvı hale geliyor.
6 milyar M3'lük LNG tesisi var
Tankerlerle (-163 derecede) taşınıyor. Gemiden sahildeki özel terminallere boşaltılıyor. Terminaller de -163 derecede olduğu için gazı sıvı olarak depoluyor. Daha sonra, deniz suyuyla ısıtılınca 600 defa büyüyor, doğalgaz haline geliyor.
Botaş'ın Marmara Ereğlisi'nde bir LNG tesisi var. Bu tesisin kapasitesi yılda 6 milyar metreküp gaz üretecek büyüklükte. Cezayir ve Nijerya'dan gemilerle gelen LNG burada gaza dönüştürülerek doğalgaz boru hattına basılıyor.
Bu tesise gemilerin LNG taşımasında sorun her gemi için Çanakkale Boğazı'nın trafiğe kapatılmasında. Yılda yaklaşık 130 defa boğazın trafiğe kapatılması gerekiyor.
Geçen yılbaşı gene doğalgaz krizi yaşadık. Ben de bu köşede 7 Ocak 2006 tarihinde, Egegaz'ın boş duran bu tesislerinden yararlanılması dileğiyle bir yazı yazdım. Botaş, 19 Ekim 2006 tarihinde Egegaz ile anlaşma imzaladı. Bu anlaşmaya göre (şimdilik) 1 yıl süreyle Egegaz terminalinde Botaş'a yılda 1.1 milyar metreküp doğalgaz için hizmet verilecek.
Kaynak çeşitlendirmek zorunlu
Bugüne kadar Cezayir'den her biri 125 bin metreküp LNG (sıvılaştırılmış gaz) taşıyan 2 gemi, İzmir, Aliağa'daki Egegaz tesislerine gaz getirdi. Botaş'ın önümüzdeki dönemde her ay 3 gemi gaz getirmeyi planladığı söyleniyor.
Çolakoğlu grubunun sahibi olduğu Egegaz'dan doğal gaz şebekesine basılan gaz sayesinde Ege Bölgesi'ndeki önemli sanayi tesislerinin (Enka İzmir Santralı'nın, Tüpraş'ın, Petkim'in, Habaş'ın) doğalgaz ihtiyaçları karşılanıyor.
AB kriterleri doğalgazda arz güvenliğinin temini için tedarikçi ülkelere yüzde 30'dan fazla bağımlılığa izin vermiyor.
Ülkemizde bu oranı tutamadığımız gibi (Rusya kaynaklı gazın payı yüzde 50'nin üzerinde) piyasayı da rekabete açamadık.
Bu problemlerin tekrar yaşanmaması için arz kaynaklarını artırmak gerekiyor, ancak Ankara özel sektöre gaz ithali için izin vermiyor.