Aliağa Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Ertürk, Bloomberg HT kanalında Ali Çağatay’ın sunduğu ‘30 Dakika’ programının canlı yayınına telefon bağlantısı ile konuk oldu.
Covid-19 pandemisinin ekonomi üzerindeki etkilerine yönelik kendisine yöneltilen soruları cevaplandıran ALTO Başkanı Ömer Ertürk, sürece yönelik görüşlerini dile getirerek süreç sonrası hakkında da değerlendirmelerde bulundu.
Başkan Ertürk canlı yayında şunları dile getirdi;
“Dünya olarak sıra dışı bir dönemden geçiyoruz. Pandemi ile birlikte insan yaşamını korumak ve gündelik hayatı sürdürülebilir kılmak öncelikli hedef haline geldi. Bu yüzden normalleşmeye geçerken de yine toplumsal sağlığı önceleyerek ekonomide iyileşmeyi sağlamamız gerekiyor. Bu virüsle birlikte ekonomilerin eskisi gibi olmayacağını, alışılagelmiş ticaret hayatının artık değişeceğini ve işletmelerin bu yeni ekonomik düzene hızlıca adapte olmaları gerektiğini aklımızdan çıkarmamalıyız.
Bölgemizdeki gündelik ticaret ve hizmet sektörlerini incelediğimizde ticari hacim kaybımız ülkemiz genelinde ve dünyada olduğu gibi yüksek. Ayrıca yine bu ticaret sistemi içerisinde istihdam kaybımız da yüksek. Genellikle bu sektörlerde yövmiye usulü çalışanlar olması sebebiyle pandemi süreci içerisinde bu sektörler 3 ay boyunca kapalı durumda oldular ama kapalı oldukları dönemlerde aynı zamanda sabit masraflarını zorlansalar da ödemeye devam ettiler. Bu işletmelerimizin normalleşebilmeleri için desteklere ihtiyaçları var. Bu alanda tabii ki kısa çalışma ödenek ve desteği, kullanım şartlarının 450'ye 60 mantığı çerçevesinde baktığımızda gerçekleşmesi tabii ki biraz düşük oldu onun içinde özellikle kısa çalışma ödeneğindeki bu şartların kaldırılması noktasında taleplerimiz var ki inşallah bunlarda yakın zamanda gerçekleşir diye düşünüyoruz. Bu süreçte sıkıntı içinde olan sektörlerimize uzun vadeli kredinin haricinde bir kısım hibe destekleri de gerekli.
Yine ticaret içerisinde olan petrol sektörüne baktığımızda sürecin etkisini iki kademe de değerlendirmek lazım. Birincisi ilk üç ayda çok fazla olmasa da yüzde 5- 10 arasında bir kayıplar seyrederken, Nisan ve Mayıs aylarında bu kayıplar yüzde 30 seviyelerine çıktı. Bölgemizde ticaretin bir diğer alanları olan sanayi, limanlar ve lojistik sektörlerine baktığımızda burayı yine Ocak ve Mart, Nisan ve Mayıs dönem olarak ikiye ayırarak değerlendirmek gerekiyor. Bölgemizin ekonomik verilerine baktığımızda dış ticaret hacminin yüzde 6’sını sağlarken aynı zamanda ülkemizin demir çelik üretiminin yüzde 28'ini, kimya sektörünün yüzde 80'ini petrolün de yaklaşık olarak yüzde 50’sini üreten bir bölge olmamız hasebiyle de bugüne kadar yıllık dış ticaret hacminde fazla veren bir bölgeyiz. Dolayısıyla ekonomimizde dış ticaret hacmi olarak da yaklaşık her sene 3 ila 3,5 milyar dolar civarında dış ticaret fazlası veren bir bölgeyiz.
Şimdi sanayi ve limanlar bölgemizin ilk 5 ayını değerlendirdiğimizde 1. dönem olarak belirlediğimiz Ocak, Mart döneminde ihracatımızda miktara bağlı verilerimiz çok çok iyi. Rakamsal verilere baktığımızda 2019'a göre de bu sefer yüzde 8 küçüldüğümüz görülüyor. İthalatta ise aksine yüzde 4'lük bir büyüme gösteriyor bölgemiz. İlk 3 ayda gemi trafiğinde yüzde 7.8 artışımızın yanında konteyner elleçlemede yüzde 27,5'luk bir artışımız var. Toplam yük elleçlemesinde de yüzde 20'nin üzerinde bir artış gösteriyoruz. Ama buna rağmen tabii ki rakamsal olarak değerlendirdiğimizde orada yüzde 8 civarında küçülmemiz var. Bu da ürün değişkenliği ve ürünlerin döviz karşısındaki bedelinden kaynaklandığını öngörüyoruz. İkinci dönem olan nisan ve mayıs ayına geçtiğimizde ise bu dönemde pandeminin yoğun yaşandığı bir dönem olduğundan gemi trafiğinde yüzde 5 küçülme, konteynerde 17,5 küçülme toplam yük elleçlemede ise yüzde 7 civarında bir küçülme gerçekleştiği görülmektedir. Bu da ihracatımızın rakamsal kaybının yüzde 10 düşüşüne, ithalatta ise yüzde 7 düşüşe sebep olmaktadır. Söz konusu veriler çerçevesinde ilk 5 ayı değerlendirdiğimizde ihracatımızın döviz karşılığı rakamsal boyutunda yüzde 18 gibi küçülme ithalatta da yüzde 5 gibi küçüldüğü görülmekte.
Önümüzdeki süreçte bölgemiz için beklentimiz olumlu ancak bunun pandemi noktasında dünyadaki süreçle ilintili olduğunu unutmamak lazım. Bu noktada özellikle ticareti biraz diri tutmamız gerekiyor ve 2018'den beri sektörlerimizin üst üste krizler dolayısıyla zorluklar yaşaması, 2019'un son çeyreğinde biraz düzelmeye başlamışken salgının başımıza gelmesi tabii ki yaraları arttırdı. Bunun için desteklere ihtiyacımız var ama önümüzdeki süreç; bölgemiz özellikle ihracat ağırlıklı olduğu için beklentilerimiz olumlu ama bu olumlu yolda yürüyebilmemiz için tabi ki dünyadaki bu yeniden normalleşmeye doğru geçişin bize etkisi çok fazla olacak. Bölge olarak ilk 5 ayda dış ticaret fazlası konusunda kaybımız olmasına rağmen 1.2 milyar civarında bir dış ticaret fazlası vermeye devam ediyoruz. Süreçte bir sıkıntı yaşamazsak 2019 senesine çok yakın bir rakamları yakalayacağımızı umut ediyorum bu konuda çalışmalarımız devam ediyor.
Bölge olarak istihdam gücümüz çok yüksek ancak dünyada yaklaşık olarak büyümenin yüzde 2 buçuk yüzde 3 gibi küçüleceği öngörüldüğü bir yerlerde ihracata dayalı bölgelerde etkisi olacak tabi ki ama kayıpları desteklerle aşacağımız kanaatindeyim. Umuyorum ki ikinci salgın gibi bir olayla karşı karşıya kalmayız bunun için öncelikle bu Covid-19 salgınını tüm dünya olarak bertaraf etmemiz gerekiyor bunun için de insanlarımızın bu noktada kurallara riayet etmeleri gerekiyor. Aksi takdirde salgın devam ettiği bir süreçte sanayimizdeki ya da istihdam kaybımızı aynı zamanda tedarik zincirinin sağlam durmasını sağlayamayız. Onun için özellikle insanların sosyal hayatlarında dikkat etmeleri gerekiyor. Gündelik ticari hacim toptan ticareti, toptan ticaretteki daralma ise sanayiyi etkilediği düşünüldüğümüzde kurallara uyarak bu salgından kurtulmanın ülke ekonomisine ve bir an önce sosyal yaşantımıza dönmemize katkı sağlayacaktır. Sağlıklı kalmanız dileğimle.” İfadelerini kullandı.