Türkiye artık dumansız hava sahası! Bugünden itibaren işyerleri, taksi, vapur, kafe, bar, lokanta ve kahvehane dahil bütün kapalı alanlarda sigara içmek yasak. Kanuna uymayan kişilere anında 69 lira para cezası kesilecek. İşletmelere ise 500 liradan 5 bin TL'ye kadar ceza verilecek. İnatçı tiryakiler, 184, 155 ya da 156'ya şikâyet edilebilecek.
Türkiye, artık tam dumansız hava sahasında soluk alıp veriyor. Bugünden itibaren işyerleri, kafe, kahve ve bar dahil tüm kapalı alanlarda sigara içmek yasak. Ancak hâlâ birçok kişi yasa hakkında yeterince bilgi sahibi değil. Kanunun nereleri kapsadığı, hangi mekânlarda kısmen serbest olduğu ya da sigarasını söndürmek istemeyen bir tiryakiyle karşılaştığında nereye başvuracağından habersiz.
Sağlık Bakanlığı halkı bilinçlendirmek için Türkiye geneline dağılmak üzere bin 571 ekip kurdu. 4 bin 167 kişiden oluşan tim, ülkenin dört bir yanında uygulamaları anlatacak. Yapılan ihbar üzerine devreye girecek olan ekipler, şikâyetin olduğu bölgenin güvenlik güçleriyle de koordineli çalışacak. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü 14 ay içinde 80 bin işyerini denetleyerek gerekli önlemleri aldı. İkazlara rağmen gerekli düzenlemeyi yapmayan 300 işyerine para cezası verildi.
Sigara yasağıyla ilgili hükümlerin bir bölümü 19 Mayıs 2008'de yürürlüğe giren 5727 sayılı kanun uyarınca 19 Temmuz'dan itibaren konutlar hariç kapalı alanlarda tütün ürünleri tüketilemeyecek. Yasağa uymayan kişilere 69 TL, uyarıya rağmen yükümlülüklerini yerine getirmeyen işletmelere ise 500 TL'den 5 bin TL'ye kadar idarî para cezası verilecek.
APARTMAN MERDİVENLERİNDE DE İÇİLEMEYECEK
Yasak, kafeterya, birahane, kahvehane ve lokanta gibi eğlence hizmeti veren işletmeler ile işyerleri dahil kamu ve özel kişilere ait tüm kapalı alanlar; sabit veya seyyar bir tavanı olan, yan yüzeylerinin yarısından fazlası kapalı bulunan bütün mekânları kapsıyor. Özel eğitim ve öğretim kurumları dâhil ilk ve ortaöğretim kurumları ile okulöncesi eğitim kurumları, dershaneler, hastaneler, alışveriş merkezleri, kültür ve sosyal hizmet binalarının hem kapalı hem de açık alanları, apartman merdivenleri veya asansörü gibi kapalı ortak kullanım alanları, kara, hava, deniz ve demiryolu toplu taşıma araçlarının yanı sıra taksilerde de sigara içilemeyecek. Otel ve pansiyon gibi turistik tesislerde standartlara uygun havalandırma tertibatıyla tiryakiler için özel alanlar oluşturulabilecek.
AÇIK ALANLARDA SERBEST
Kahvehane, lokanta, kafeterya, birahane, nargile içilen mekanlar, dernek ve vakıflara ait lokaller gibi eğlence hizmeti verilen işletmeler dahil kamu ve özel hukuk kişilerine ait tüm binaların 'açık alanlarında' tütün ürünleri içilebilecek. Özel konutlar ile kanunun istisna saydığı ve tütün ürünü tüketimine özel alan ayrılabilecek yerlerde de sigara içilebilecek. Bu kapsamda, yaşlı bakımevlerinin, ruh ve sinir hastalarının yatarak tedavi gördüğü birimleri, ceza infaz kurumları, şehirlerarası veya uluslararası güzergâhlarda yolcu taşıyan denizyolu araçlarının güvertelerinin yüzde 10'luk kısmında tütün ürünleri tüketilebilecek. Ancak bu alanlara 18 yaşından küçükler giremeyecek. Ayrıca, her türlü spor, kültür, sanat ve eğlence faaliyetlerinin yapıldığı açık hava tesislerinde, toplam seyir alanının yüzde 50'sinde, otelcilik hizmeti verilen işletmelerin tütün ürünleri tüketen müşterilerin konaklamasına tahsis edilmiş, standartlara uygun havalandırma tertibatı bulunan odalarda da tütün ürünleri kullanılabilecek.
YASAĞI İHLAL EDENLER NEREYE ŞİKÂYET EDİLECEK?
19 Temmuz'dan itibaren tütün ürünlerinin içilmesinin yasaklandığı yerlerde, yasal düzenleme ve buna uymamanın cezai sonuçlarını belirten ikaz bilgileri bütün mekânlara asılacak. Uyarılar salonlarda asgari 10 santimetrelik puntolarla, toplu taşıma araçlarında ise 3 santimetrelik puntolarla herkes tarafından görülebilir yerlere konulacak. Panolarda olumsuz bir durum halinde başvurulabilecek telefon numaraları da yer alacak. Sigara içenlere para cezası, ilgili idarî birim amirinin yetkili kıldığı kamu görevlilerince yerine getirilecek. Yasaya uymayan kişi ya da kurumlar 155 Polis, 156 Jandarma, 184 Sağlık Bakanlığı ihbar hattı, belediye zabıtası ya da her şehirde kurulan dumansız hava sahasının irtibat numaraları aranarak şikâyet edilebilecek.
İZMARİTİ YERE ATANA 25 LİRA CEZA
Yasak kapsamındaki yerlerde sigara içenler hakkında en yakın kolluk birimi tarafından tutanak tutularak 69 TL ceza kesilecek. İzmarit, paket, ağızlık, kâğıt gibi atıkları çevreye atanlara da zabıtalar tarafından 25 TL ceza verilecek.
Sigara yasağının uygulanmasıyla ilgili yükümlülüklerini yerine getirmeyen işletmeler önce yazılı olarak uyarılacak. İkaz dikkate alınmazsa işletme sorumluları, işletme izni veren kurum tarafından yazılı olarak ihtar edilecek.
Uyarıya rağmen, verilen sürede yükümlülüklerini yerine getirmeyenler belediye sınırları içerisinde belediye encümeni, belediye sınırları dışında ise mahalli mülki amir tarafından 2009 yılı için 560 TL'den 5 bin 600 TL'ye kadar idarî para cezası ile cezalandırılacak.
İşletme kamu kurumu ise görev ve sorumluluklarını yerine getirmeyen memurlar ve kamu görevlileri hakkında disiplin soruşturması açılacak. Sağlık, eğitim ve öğretim, kültür ve spor hizmeti verilen yerlerde tütün ürünlerini satanlara, belediye sınırları içinde belediye encümeni, belediye sınırları dışında genel kolluk tarafından 1.000 TL ceza kesilebilecek.
TAKSİCİLERİ ÜÇ AYRI YAPTIRIM BEKLİYOR
Toplu taşıma araçlarında ilk başvurulan kolluk birim yetkilileri ceza kesebilecek. Taksi ve toplu taşıma araç sürücülerini üç ayrı ceza bekliyor. Kendisi içmesi halinde 69 lira ceza ödeyecek olan şoför, sorumlu olduğu araçta sigara içildiği için 5 bin TL 'sorumluluk cezasına' çarptırılabilecek. "Bu taşıtta sigara içilmez, cezası 69 TL'dir" uyarı yazısını asmazsa 1.000 lira ceza ödeyecek. Film, dizi ve müzik kliplerinde tütün ürünlerinin reklamının yapılması halinde, yerel yayın yapanlara 1.000 ila 5 bin TL, bölgesel yayın yapanlara 5-10 bin TL, ulusal yayın yapan kuruluşlara ise 50-100 bin lira idari para cezası verilecek. Ancak tarihî belge niteliğindeki görüntüler için bu yasak geçerli olmayacak.
OTOMATİK MAKİNELERDE SİGARA SATILAMAYACAK
Tütün ürünleri, 18 yaşını doldurmamış kişilere satılamayacak ve tüketimlerine sunulamayacak. Çocuklar tütün işinde çalışamayacak. İhlal edenler, cumhuriyet savcılıklarınca 6 aydan 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak. Tütün ürünleri sadece yetkili satıcılarda ve paket olarak (tane ile satış yasak) satılabilecek. Otomatik makinelerde satış yapılamayacak. Telefon ve internetle sipariş verilemeyecek. Sigara, çocukların doğrudan ulaşacağı ve işletme dışından görülebilecek şekilde satışa sunulamayacak. Sigara satışı yapılan yerlerde 18 yaşını doldurmayanlara tütün ürünü satılmayacağına dair yazılar herkes tarafından görülebilir yerlere asılacak. Bunu yapmayanlara mahalli mülk amiri tarafından bin 120 TL para cezası verilecek.
ŞEKERDEN SİGARA BİLE YASAK
Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK), sigara üreticilerinin reklâm yayınlamalarından sorumlu olacak. Tütün ürünlerinin ve üretici firmaların ismi, marka veya alametleri kullanılarak reklam ve tanıtımı yapılmayacak. Kampanyalar düzenlenemeyecek, etkinliklere sponsor olunamayacak. Tütün ürünlerinin isim, logo veya amblemleri kullanılarak bildirimi yapılamayacak, basın-yayın organlarına ilan verilemeyecek. Üretilen ve pazarlaması yapılan tütün ürünleri bayilere veya tüketicilere teşvik, eşantiyon, promosyon, bedelsiz veya yardım olarak dağıtılamayacak. Uymayanlara TAPDK tarafından 56 bin ile 280 bin TL arasında para cezası uygulanacak.
Tütün ürünlerine benzeyecek veya markasını çağrıştıracak şekilde sakız, şeker, çerez, oyuncak, kıyafet, takı, aksesuar ve benzeri ürünler dağıtılamayacak ve satılamayacak. Yasağa uymayanlara, belediye encümeni veya mahalli mülki amir tarafından 22 bin 400 ile 112 bin TL arasında para cezası verilecek. Tütün firmalarının isimleri, amblemleri veya ürünlerin marka veya işaretleri ya da bunları çağrıştıracak alametler kıyafet, takı ve aksesuar olarak taşınamayacak. Aksi şekilde davrananlara kamu görevlileri veya kolluk birimi yetkilileri tarafından 69 TL para cezası uygulanacak.
Ayrıca tüttürme, emme, çiğneme ya da buruna çekerek kullanılmak üzere üretilmiş, hammadde olarak tamamen veya kısmen tütün yaprağından imal edilmiş maddelerin tümü yasa kapsamında tütün ürünü sayılıyor. Bu nedenle nargile içmek de yasak.
TV VE RADYOLARDA AYDA 90 DAKİKA YAYIN
Türkiye Radyo Televizyon Kurumu ile ulusal, bölgesel ve yerel yayın yapan özel televizyon kuruluşları ve radyolar, ayda en az 90 dakika tütün ürünleri ve sağlığa zararlı diğer alışkanlıkların zararları konusunda uyarıcı, eğitici yayınlar yapılacak. Yayınlar asgari 30 dakikası 17.00-22.00 saatleri arasında olmak üzere 08.00-22.00 saatleri arasında gerçekleştirilecek. Televizyonda yayınlanan program, film, dizi, müzik klipleri, reklam ve tanıtım filmlerinde tütün ürünleri kullanılmayacak, görüntülerine yer verilmeyecek. İhlal edilmesi halinde RTÜK tarafından idarî para cezası uygulanacak.